Roczne dziecko
- Nie gaworzy, czyli samoistnie nie powtarza sylab, np. mamama, bababa.
- Nie wypowiada pierwszych słów zbudowanych z dwóch takich samych sylab (mama, tata, ale także daj, nie, tak).
- Nie patrzy na najbliższe mu osoby
- Nie odwzajemnia umiechu
- Nie pojawia się gest wskazywania palcem (9 miesiąc) – dziecko nie pokazuje palcem różnych interesujących go przedmiotów, nie podąża także wzrokiem za tym, co pokazuje mu opiekun
Dwulatek
- Nie składa dwóch wyrazów w zdanie, np. mama je, Ola pije.
- Zdecydowanie częciej porozumiewa się mimiką i gestykulacją zamiast językiem mówionym
- Nie patrzy na osoby, które do niego mówią
Trzylatek
- Nie mówi, w zamian używając komunikacji niewerbalnej bądź sylab
- Mówi niewiele
- Nie lubi bawić się z rówieśnikami w dom, gotowanie itp. (czyli nie uczestniczy w zabawach tematycznych)
- Nie wypowiada jeszcze zdań
- Mówi JAJA zamiast LALA czyli zamienia „l” na „j”
- Zamiast TATA mówi KAKA, TUBET zamiast KUBEK, DÓRA zamiast GÓRA, czyli zamienia „t”, „d” na „k”, „g”
- Podczas mówienia język pojawia się między zębami (zwłaszcza przy wypowiadaniu głosek „t”, „d”, „s”, „z”, „c”, „dz”)
- Nie lubi jeździć na rowerku, nie lubi zabaw z piłką, nie lubi rysować, kolorować
- Ma trudności z ubieraniem się, czynnościami higienicznymi
- Nadal wykonuje czynności obiema rękami, np. je lewą ręką a rysuje prawą,
Czterolatek
- Mówi niewiele
- Mówi „safa”, „zeka”, „coło”, „dzewo”, czyli nie wypowiada jeszcze głosek „sz”, „rz”, „cz”, „dż”, wymieniając je na „s”, „z”, „c”, „dz”
- Zmiękcza wyrazy - PIESIEK zamiast PIESEK, czyli zamienia s, z, c, dz na ś, ź, ć, dź
- Nie pojawia się pytanie DLACZEGO?
- Zamienia głoski dźwięczne na bezdźwięczne,
- „d” na „t” – TOM zamiast DOM,
- „w” na „f” – FODA zamiast WODA
- „g” na „k” – KURA zamiast GÓRA
- „b” na „p” - PALON zamiast BALON
- Wypowiada głoskę „r” w sposób nieprawidłowy (jako „j”, wargowo, gardłowo)
Pieciolatek
- Przestawia sylaby w wyrazach
- Nie wypowiada którejkolwiek z polskich głosek
- Bocznie lub międzyzębowo wypowiada „t”, „d”, „s”, „z”, „c”, „dz”, „ś”, „ź”, „ć”, „dź”
- Nieprawidłowo wypowiada głoskę „r”, zamienia ją na „j” lub „l”, bądź w ogóle pomija ją w swoich wypowiedziach
- Mówi „siala” zamiast „sala”, „ziebra” – „zebra”, „ciały” – „cały”, „dźwony” – „dzwony”, czyli zamienia „s”, „z”, „c”, „dz” na „ś”, „ź”, „ć”, „dź”
- Nie lubi zabaw ruchowych (jazda na rowerze, taniec)
- Nie lubi rysować, pisać, kolorować
- Ma problemy z opowiadaniem, jak minął mu dzień, co się po kolei wydarzyło w bajce (posiada więc trudności w rozumieniu relacji przyczynowo – skutkowych)
- Nie rozumie tekstów czytanych przez dorosłego
Szeciolatek
- Dziecko ma już w pełni ukształtowany system fonetyczno – fonologiczny. Jeżeli nie pojawia się jeszcze jakaś głoska, lub jest zastępowana przez inną, należy zgłosić się do logopedy
- Gdy dziecko podczas wymawiania głosek wysuwa język między zęby
- Gdy dziecko zmiękcza wyrazy (SIAMOCHÓD zamiast SAMOCHÓD)
Siedmiolatek
- Ma wady wymowy
- Nie lubi pisać, rysować
- Myli głoski
- Nie rozumie tekstu, który przeczytał lub usłyszał
- Ma problemy z koncentracją